Thiếu hụt đội ngũ lái xe đầu kéo container cùng những vướng mắc trong chính sách thuế và hạch toán chi phí đang khiến nhiều doanh nghiệp vận tải Hải Phòng gặp khó khăn.

Công ty CP Thương mại và giao nhận Hải Cường thường xuyên đăng tuyển lái xe với chế độ phúc lợi tốt, nhưng vẫn chưa tuyển đủ lái xe phục vụ kinh doanh.

Thừa xe, thiếu lái

Nhiều tháng nay, Công ty CP thương mại và giao nhận Hải Cường (phía Đông Hải Phòng) “đỏ mắt” tìm tài xế. Mặc dù công ty đăng tuyển liên tục với mức lương hấp dẫn, chế độ phúc lợi tốt, nhưng vẫn chưa tuyển đủ lái xe có bằng FC. Ông Phạm Thanh Bình, Giám đốc công ty cho biết: “Khó tuyển quá, nên chúng tôi buộc phải bán 6 đầu kéo container, mà vẫn chưa đủ lái xe”.

Theo Hiệp hội Vận tải Hải Phòng, tình trạng thiếu lái xe xảy ra phổ biến ở hầu hết doanh nghiệp, nhất là với doanh nghiệp có số lượng ô tô đầu kéo nhiều. Có doanh nghiệp, xe phải nằm bãi hằng tháng vì không có người điều khiển, trong khi vẫn phát sinh nhiều khoản chi. Doanh nghiệp thiếu nhiều lái xe, nên buộc phải giảm đơn hàng, hoạt động cầm chừng, thậm chí đứng trước nguy cơ phá sản. Chị Vũ Thị Phương, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và vận tải Nam Tiến Phát (phía Tây Hải Phòng) cho biết: “Doanh nghiệp trả lương lái xe từ 15 - 20 triệu đồng/tháng, cùng nhiều phụ cấp, nhưng để giữ chân họ rất khó. Có người chỉ thử việc một tuần rồi bỏ vì không chịu nổi áp lực”.

Nghề lái xe, nhất là lái xe đầu kéo chở container còn đang mất dần sức hút. Anh Nguyễn Văn Nam ở xã Tuệ Tĩnh (Tây Hải Phòng) từng có hơn 10 năm kinh nghiệm, nhưng anh vừa quyết định nghỉ việc sau thời gian dài gắn bó. “Lái xe luôn phải chịu nhiều áp lực về thời gian giao hàng, rồi rủi ro trên đường… chỉ cần sơ sẩy một chút là bị xử phạt vi phạm hành chính, có khi mất cả tháng lương. Nghề này giờ vất vả quá, nên tôi chọn nghỉ”, anh Nam chia sẻ.

Quy định về độ tuổi thi bằng FC hiện nay cũng khiến nguồn nhân lực lái xe mới khó bổ sung. Theo quy định, người học phải đủ 21 tuổi mới được thi bằng C và phải đợi đến 24 tuổi mới được học bằng FC, trong khi cơ sở đào tạo loại bằng này rất ít mà chi phí cao.

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (có hiệu lực từ 1/1/2025) quy định lái xe không được điều khiển quá 10 giờ mỗi ngày, không lái liên tục quá 4 giờ và không vượt 48 giờ mỗi tuần. Quy định này góp phần bảo đảm an toàn, song cũng tạo thêm áp lực bố trí nhân sự cho doanh nghiệp. Cùng với đó, mức xử phạt vi phạm hành chính tăng và “phạt nguội” khiến nhiều lái xe nản lòng.

Ông Đặng Thế Phương, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hải Phòng cho biết: “Hiện có từ 25 - 30% số xe đầu kéo của doanh nghiệp vận tải trên địa bàn thành phố phải nằm bãi vì thiếu lái xe. Nghề lái xe hạng FC đặc thù vất vả, thường xuyên làm đêm, trong khi mức thu nhập không tương xứng với rủi ro. Nếu không sớm có giải pháp, nguy cơ đứt gãy chuỗi logistics từ cảng Hải Phòng đi các tỉnh, thành phố là rất lớn, nhất là dịp cao điểm sản xuất cuối năm và cận Tết”.

Vướng chi phí thuế

Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vận tải giúp duy trì ổn định “mạch máu” lưu thông hàng hóa của thành phố Cảng (ảnh cơ sở cung cấp).

Không chỉ thiếu nhân lực, doanh nghiệp vận tải còn bị “trói tay” bởi nhiều quy định trong chính sách thuế và hạch toán chi phí. Tại hội nghị đánh giá chiến lược phát triển dịch vụ vận tải do Bộ Xây dựng tổ chức ngày 8/10, đại diện nhiều doanh nghiệp và hiệp hội Hải Phòng kiến nghị hàng loạt vướng mắc cần sớm tháo gỡ.

Theo đại diện Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Ngọc Toàn Phát (phường An Dương), doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn khi xuất hóa đơn. Ví dụ, trên hóa đơn phải ghi rõ biển kiểm soát từng chuyến, từng container, trong khi thực tế xe thường chở theo lô hàng xuất nhập cảng, không thể tách lẻ. Cơ quan thuế còn căn cứ hóa đơn để đối chiếu định mức nhiên liệu từng xe, khiến doanh nghiệp rất khó xoay xở. Các khoản chi như: sửa chữa, vá lốp, thay săm, rửa xe, sửa điện, cân, đảo lốp… thường phát sinh dọc đường, chủ yếu từ cửa hàng nhỏ lẻ, không có hóa đơn giá trị gia tăng. Phụ tùng thay thế đa phần là hàng bãi, không đủ chứng từ hợp lệ. “Doanh nghiệp vẫn phải chi để xe chạy, nhưng khi hạch toán lại không được cơ quan thuế chấp nhận. Điều này gây rất nhiều khó khăn", đại diện công ty cho biết.

Về chi phí cho lái xe, nhiều doanh nghiệp cũng phản ánh bất cập khi khoản chi ăn, nghỉ dọc đường được tính là thu nhập cá nhân chịu thuế, trong khi thực tế đây là chi phí phục vụ trực tiếp cho sản xuất, kinh doanh. Hiệp hội Vận tải Hải Phòng đề nghị ngành thuế có hướng dẫn cụ thể, phù hợp đặc thù lĩnh vực vận tải, luôn phải linh hoạt trong quá trình hoạt động.

Lắng nghe phản ánh của doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Xuân Sang khẳng định, sẽ chỉ đạo đơn vị chuyên môn phối hợp làm việc trực tiếp với doanh nghiệp tại các địa phương, trong đó có doanh nghiệp vận tải của Hải Phòng, tháo gỡ từng bước những vướng mắc cụ thể, đồng thời nghiên cứu giải pháp căn cơ, lâu dài để phát huy thế mạnh của vận tải đường bộ.

Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vận tải không chỉ giúp họ bớt khó khăn trong ngắn hạn, mà còn là giải pháp lâu dài để duy trì ổn định “mạch máu” lưu thông hàng hóa của thành phố Cảng và khu vực phía Bắc. Khi các chính sách được điều chỉnh sát với thực tiễn, ngành vận tải đường bộ mới có thể phát triển bền vững.

Theo baohaiphong.vn